Gebelikte değişen hormonal ortam çok sayıda cilt değişikliklerine neden olur.
CİLTTE KOYULAŞMA
Tüm gebelerin neredeyse % 90 ında bir dereceye kadar ciltte koyulaşma görülür. Tam sebebi bilinmese de gebelikte melonositleri (pigment üreten hücreler) uyaran hormonun kan düzeylerinde artış olduğu düşünülmektedir. Yanı sıra tek başına östrojenin de bu koyu renk üreten maddeleri uyardığı bilinmektedir. Koyulaşma, gebeliğin erken dönemlerinde başlar ve koyu tenli kadınlarda daha belirgindir. Özellikle zaten koyu renkli olan, meme başı, genital cilt, göbek gibi bölgelerde bu koyulaşma daha belirgindir. Göbeğin orta hattındaki dikey çizgiye, linea alba (beyaz çizgi) denir. Gebelikte bu çizgide belirgin bir koyulaşma hissedeceksiniz. Bu koyulaşma nedeniyle, bu çizgi gebelikte linea nigra (siyah çizgi) olarak adlandırılır.
Hamilelikte linea nigra (siyah çizgi)
GEBELİK MASKESİ
Gebeliğe özgü diğer bir cilt değişikliği de “kloazma” adını verdiğimiz gebelik maskesidir. Yüzde göz altlarında tüm yanağı kaplayan ve ortada birleşen kelebek şeklindeki bu koyulaşma gebeliklerin neredeyse yarısında değişen düzeylerde meydana gelir ve bir kısmı gebelikten sonra kaybolurken, bir kısmı yıllarca kalabilir. Gebelik maskesi ultraviyole ışığa çok hassastır ve bu nedenle aşırı güneş ışığına maruz kalamayarak ya da güneş koruyucu ürünler kullanarak oluşumunu azaltabiliriz. Gebelikte güneşlenme
Bazı dermatolog kontrolünde alacağınız ilaçlar azaltmada işe yarayabilir. Gebelik kloazması oluşan kadınlar genel olarak doğum kontrol haplarına da çok hassastırlar ve aynı lekelerin doğum kontrol haplarının kullanımıyla da oluşabileceği akılda bulundurulmalıdır.
Hamilelikte yüz maskesi
BENLER
Hemen herkeste bulunan benler, pigment içeren iyi huylu deri tümörleridir. Normalde melanosit (pigment üreten hücreler) içeren benler, gebelikte melonosit uyarılmasıyla daha koyulaşabilir ya da büyüyebilirler. İyi bir haber ise, bunlarda gebelik sürecinde genelde kötü huylu dönüşüm izlenmez.
ÇATLAKLAR
Özellikle son aylar yaklaştıkça, gebe kadınların yaklaşık yarısında, karın derisi bazen de meme derisi ve kalçada kırmızı, hafifçe çökük, düzensiz çizgiler gelişir. Daha önce doğum yapmış kadınlarda bu kırmızı çizgilere ek olarak, gümüşümsü-beyaz renkte çizgiler de görülebilir. Bunlar bir önceki gebelikten kalan çizgilerdir. Doğumdan sonra bu kırmızı çizgiler, aylar içinde gümüşümsü-beyaz renge dönüşürler.
Bu çizgilerin oluşumu büyük oranda genetiktir ve önlenemez. Yani bu durumda annenizin gebelik hikâyesine başvurabilirsiniz. Bazı kadınlarda hiç çatlak olmazken, bazılarında da çok dikkat edilmesine rağmen yoğun çatlaklar izleyebiliyoruz. Sebep olarak da, gebelikteki hormonal değişimleri, kilo artışını ve cilt gerilmesini gösterebiliriz.
Her ne kadar piyasada çok sayıda çatlak önleyici ürünler bulunsa da bunların etkisi sınırlıdır. Önemli olan nemli tutarak bu çatlakların daha derinleşmesini önlemek olduğu için basit bir bebe yağı, badem yağı gibi nemlendirici aynı işi görecektir. Yaşam tarzınız da burada önemli. Mesela düzenli beslenme, bol su içme, sigardan uzak durma koruyucudur. Doğum sonrası ise bu çizgiler henüz kırmızıyken, beyazlaşmadan, dermatolog önerisi alınmalıdır.
Hamilelik striaları, çatlaklar
Gebelikte cilt kılcal damarlarında basınç düşerek, kan akımının buraya doğru akışı hızlandırılır. Bunun sebebi gebelikte artan vücut ısısının ciltten buharlaşma yoluyla düşürülmeye çalışılmasıdır. Ciltte hemen her bölgede görülebilecek örümcek şeklinde ışınsal uzanım gösteren kılcal damar seyri doğum sonrası normale döner. Gebe olmayan birinde bu değişiklik, karaciğer hastalığından şüphelendirir.
Yüzde örümcek şeklinde kılcal damarlar
AVUÇ İÇİ KIZARIKLIKLARI
Gebelerin üçte ikisinde görülür ve doğum sonrası kaybolurlar. Avuç içi ve ayak tabanlarındaki bu kızarıklık artmış östrojen ve ciltte artan kan dolaşımının etkisiyle olur.
DİŞ ETİ KANAMASI
Gebelikte korkutucu olabilecek değişimlerden biri de diş eti kanamalarıdır. Bu kanamalar, diş etinde kanlanması artan kılcal damarların sonucudur. Genellikle daha fazla kanaması korkusuyla fırçalamaktan kaçınılmaktadır. Bu yanlış uygulama ağız hijyenini daha da kötüye götürmektedir. Aksine diş fırçalamasına ve ağız hijyenine her zamankinden daha çok önem verilmeli ve yumuşak sertlikte bir diş fırçasına geçilmelidir. Genel olarak gebelikte diş çürüklerinin artışına rastlanmaz. Gebelikte Diş Bakımı
SAÇ VE KIL DEĞİŞİKLİKLERİ
Gebelikte kıl foliküllerinde, büyüme fazı, dinlenme fazına göre uzar ve bu da saçların güçlenmesine neden olur. Büyüme fazını uzatan östrojen hormonudur ve anne adayları, saçlarını hiç olmadığı kadar, güçlü, parlak ve gür hissedebilirler. Doğum sonrası ise östrojenin kandan çekilmesiyle, tüm kıl folikülleri aynı anda dökülme evresine girerek, 1-4 ay sonrasında, ani, hızlı, bölgesel kelleşmeye kadar gidebilen bir dökülmeye gidebilir. Bu, korkulmaması gereken bir durumdur ve 6-12 ay içerisinde, gebelik öncesi saç yapısına kavuşulur.
Yine gebelikte hafifi kıllanma artışı doğal bir durumdur. Özellikle laser epilasyon yapılan kadınlarda gebelik başladığında devam edilip, edilemeyeceği sık karşılaştığımız bir sorudur. Gebelikte laser epilasyonun bilinen bir zararı yoktur ancak kıllanma artacağı için, gebelik sonrası zaten dökülecek kıllarla boşuna işlem yapılıyor olabilir. Bu nedenle kılların kendi normal yapısını kazanacağı doğum sonrası 6. Haftaya kadar ertelemek daha mantıklıdır.
Ani başlayan ve aşırı bir kıllanma ise muhakkak doktor başvurusu gerektirir. Gebelikte yumurtalıkta bulunan ve plasenta devralana kadar ilk 6-8 hafta progesteron üretimi sağlayan korpus luteum adlı yapı bazen gerileme göstermeyip, erkeklik hormonu salgılayan bir tümöre dönüşebilir ve bu gebelikte önemli bir durumdur.
TÜM VÜCUTTA KAŞINTI
Birçok gebede özellikle son aylarda görülebilecek, kaşıntılı rahatsızlık, tüm vücutta görülen, sadece şiddetli bir kaşıntının görülüp, başka bir cilt değişiminin eşlik etmediği bir durumdur. Bunun sebebi, karaciğerde safra kanallarının tıkanması sonucu, normalde safra kesesi yoluyla bağırsaklara atılan safra asitlerinin karaciğerde birikerek, kana karışması ve cilt altı dokuda birikerek kaşıntıya sebep olmasıdır.
Bunun dışında çok sayıda tanımlanmış gebeliğe özgü cilt hastalıkları vardır. İlginç olarak, bunlar sadece gebe bir kadında görülüp, başka bireylerde veya hayatın başka bir döneminde görülmezler. Kötü olan ise bu gebeliğe özgü cilt hastalıkları bebek üzerinde ve gebelik üzerinde hayati tehdit edecek komplikasyonlara sebep olabilirler.