4. Hafta (3 Hafta 0 Gün - 3 Hafta 6 Gün)
Bu hafta, mucizemiz, bir yandan kendini büyütmeye devam ederken, bir yandan da rahimde kendine en uygun yeri arıyor ve bu yeni, sıcak yuvasına yerleşiyor. Artık hayata tutunup tutunamayacağı belirlenecek...
Yuvasına yerleşmeye hazırlanıyor
Döllenmeden 4 gün sonra, hücre yumağı (morula), tüpteki yorucu seyahatini tamamlayarak rahme ulaşmıştı. Bu sırada hücre topu içerisinde hücreler bir tarafa toplanarak, içi sıvı dolu bir kese halini alır (blastokist).
Bu bir tarafa toplanan hücreler bebeğimizi, dış kısımdaki hücreler bebeği besleyecek plasentayı, aradaki sıvı da bebeğin etrafını saran amnion kesesini oluşturmak üzere farklılaşır. Dış kısımdaki plasentayı oluşturacak hücreler, bir yandan da embriyo rahme yerleşince, beta-hcg adı verilen gebelik hormonunu üretip kana verirler ve gebelik testinde bu hormon araştırılarak gebelik anlaşılır.
Yerleşmeye hazır hücre yumağı (blastokist)
Yerleşmesini tamamlıyor, ana rahmine gömülüyor
Yuvalanma, henüz çok genç olan embriyonun, ana rahminin iç tabakasında kendisine uygun bir yer bulup oraya gömülme, yerleşme işlemidir. Döllenmeden 6 gün sonra başlar ve ortalama 12 günde tamamlanır.
Döllenmeden 5 gün sonra, embriyo rahme ulaştığında, ilk olarak dış kabuğundan sıyrılır (hatching). Serbest kalan embriyo, yeni yuvasını bulmak ve yerleşmek üzere hazırdır.
İkinci aşama 6. günde başlayan yapışma, tutunma aşamasıdır. Hücre topunun en dışındaki hücreler özelleşerek bu tutunmayı sağlayan özel kimyasal maddeleri salgılarlar ve rahim iç tabakasına tutunurlar. Rahim iç tabakasındaki hücreler su ve besinle doludur. Hücre yumağımız kendine, salgıbezleri arasındaki verimli bulduğu bir bölgeyi seçer.
Yerleşmek üzere dış kabuğundan sıyrılan hücre yumağının (blastokist) elektron mikroskop görüntüsü
Hücre yumağının (morula) içi. Pembe hücrelerden plasenta, sarı hücrelerden de embriyo gelişecek.
Gelişmekte olan embriyo için tutunma ve yuvalanma çok önemli bir süreçtir. Şu anki bilgilerimize göre her iki embriyodan birinin tutunamayıp atıldığı düşünülmekte (tutunamayanlar). Aslında bu bir doğal seçim sürecidir. Çünkü tutunamayan embriyoların çoğu kromozomların yanlış birleşmesi sonucu oluşmuş sağlıksız embriyolardır ve anne daha gebeliğini fark etmeden elenir, yaşam yolculuğuna hiç başlamazlar. İnsan ırkı çok da üreme potansiyeli olan bir ırk değil sonucu da buradan çıkarılabilecekler arasında.
Embriyo tutununca, bazı özel enzimler salgılayarak kendisine yeni kanallar açar ve iyice yerleşerek besinleri içerideki hücrelere ulaştırır. Tam da sevimli bir parazit gibi davranmaktadır.
Bebeğimiz artık anneyle iletişime ve bir yandan da kendi dokularını organize etmeye başladı...
Bu haftanın sonunda, embriyo çok yol aldı ve çılgınca çoğalan yüzlerce hücreye ulaştı. Şekli çok değişti, daha karmaşık bir hal aldı ve yeni evine yerleşme telaşında.
Yüzeysel tutunma başladığında, embriyo besinlerini annenin rahim iç tabakasından almaya başlar. Şu anda küçük embriyomuz, anneden oksijen ve be- sinleri alıp atıkları verme işlemini ilkel bir dolaşım sistemiyle sağlıyor. Bu ilkel dolaşım sistemi, embriyoyu rahim iç tabakasında kanlanması artmış dokuya bağlayan mikro kanallardan oluşur. Yani gömülme gerçekleşirken bir yandan da hücre yumağının içinde ve dışında aktivite devam etmektedir.
Erken embriyo gelişiminde çok önemli olan diğer bir yapı da yolk sacdır. Bu çok damarlı yapı, besinden zengin sıvıyla çevrilidir ve 6-8. haftada plasenta oluşup görevi devralana kadar bu besleyici sıvıyı embriyoya taşır. Aynı zamanda ilk kan hücrelerinin yapıldığı ve üreme hücrelerinin orijin aldığı yerdir. Yolk sacın bir kısmı da embriyoya doğru cepleşerek, sindirim sistemi oluşumunu başlatacaktır.
Yuvalanma tamamlandıktan sonra, embriyo rahim iç tabakası içinde geli- şimine devam eder. İnanılması çok zor ama gömülmeden 10 gün sonrasında mucizenin kalp atımı başlayacak.
Embriyonun tutunup kan damarları yoluyla anneyle iletişime başlaması
Rahimde uygun bulduğu yere yerleşme çabasındaki hücre yumağı (blastokist) ve bir yandan da içinde plasenta ve embriyoyu oluşturmak üzere ayrılmış iç görüntüsü. Orta kısımdaki hücreler bebeğinizi, alt kısımdaki hücreler bebeği besleyecek plasentayı, üst kısımdakiler yolk sacı, aradaki sıvı da bebeğin etrafını saran amnion kesesini oluşturmak üzere farklılaşacak.